Yến sào được biết đến như món ngon bổ dưỡng thích hợp để sử dụng tại nhà hoặc đem làm quà biếu. Trên thị trường hiện nay, yến sào khá đa dạng về chủng loại, nguồn gốc, màu sắc do đó giá thành cũng có sự chênh lệch đáng kể. Không giống những thực phẩm khác, chất lượng của yến sào dựa trên nhiều yếu tố khác nhau và tùy thuộc vào từng loại.
Thế nhưng, không phải người tiêu dùng nào cũng có kiến thức chuyên môn để phân loại yến sào. Do đó, trước khi quyết định mua yến sào thì các bạn nên trang bị đủ kiến thức để có thể dễ dàng phân biệt từng loại yến sào. Yến Vàng xin chia sẻ cẩm nang chi tiết hướng dẫn cách lựa chọn và phân loại yến sào.
Vì sao phải phân loại yến sào?
Yến sào được hình thành từ sợi tơ bằng nước bọt của loài chim yến dính vào các thành hang đá. Các tổ yến trên thị trường Việt Nam được khai thác từ nhiều nguồn khác nhau và chất lượng cũng phụ thuộc vào từng loại yến. Việc phân loại yến sào sẽ giúp người mua dễ dàng lựa chọn sản phẩm yến phù hợp với sở thích và nhu cầu sử dụng. Đồng thời cũng giúp người mua cập nhật kiến thức cần thiết về các loại tổ yến trên thị trường.
2. Các cách phân loại yến sào
Hiện nay, có khá nhiều khách hàng thắc mắc về phương pháp phân loại yến sào nào là tốt nhất. Thật ra, không có tiêu chuẩn cụ thể đo lường cho từng phương pháp cụ thể. Thế nhưng tốt nhất bạn vẫn nên tìm hiểu các cách phân loại yến sào để tránh khó khăn khi chọn mua.
Yến Vàng xin chia sẻ chi tiết những phương pháp phân loại yến sào hiệu quả dưới đây.
2.1. Phân loại yến sào theo nguồn gốc
Đầu tiên là phương pháp phân loại yến sào dựa trên nguồn gốc, xuất xứ của tổ yến.
Do điều kiện tự nhiên và khí hậu thuận lợi nên đa số nguồn cung cấp yến sào đến từ các quốc gia Đông Nam Á. Tùy vào địa lý và môi trường của mỗi khu vực, quốc gia, mà chất lượng tổ yến cũng có sự khác biệt rõ rệt.
- Yến sào Việt Nam
Do điều kiện địa lý và thiên nhiên phù hợp với đường bờ biển dài, vì vậy Việt Nam trở thành nơi sinh trưởng và trú ngụ của nhiều loài chim yến.
Ngoài cách khai thác tự nhiên trên vách đá ở các đảo thì người dân cũng có các phương pháp nuôi yến nhà để gia tăng sản lượng yến sào cung cấp cho thị trường.
Yến sào ở Việt Nam có hương vị thơm ngon, tổ yến có hình dáng to tròn và hàm lượng dinh dưỡng cao.
- Yến sào Trung Quốc
Tổ yến Trung Quốc được lấy từ loại “Yến hồng trắng” với tổ rất to nhưng có đến 90% là tạp chất và chỉ khoảng 10% là sợi bọt chim yến.
- Yến sào Thái Lan
Tổ yến Thái Lan có nguồn gốc đa phần từ tự nhiên, do đó có hàm lượng giá trị dinh dưỡng khá cao. Tuy nhiên giá thành cũng thuộc nhóm đắt đỏ nhất so với mặt bằng chung yến sào trên thế giới.
- Yến sào Indonesia
Tổ yến ở Indonesia đa phần là yến nuôi nhà nên có cấu trúc rất mềm mịn và ít pha tạp chất. Nhờ vào công nghệ hiện đại nên sản lượng yến sào của nước này chiếm đến 80% thị trường yến sào thế giới. Tuy nhiên, giá của tổ yến Indonesia thường vẫn thấp hơn một chút so với mặt bằng chung.
- Yến sào Malaysia
Đối với yến sào Malaysia thường có chất lượng kém hơn yến sào ở Việt Nam. Màu sắc không trắng bằng, kết cấu mềm hơn và hình dáng cũng nhỏ hơn yến sào Việt Nam.
2.2. Phân loại yến sào theo màu sắc
Trên thị trường yến sào hiện nay, có nhiều loại yến sào với màu sắc khác nhau vẫn đang trở thành đề tài tranh luận của nhiều người. Theo quan niệm dân gian, trong lúc làm tổ thì chim yến dùng máu của mình hòa vào nước bọt nên tổ có màu đỏ. Tuy nhiên, sự thật về màu sắc của tổ yến phụ thuộc vào điều kiện thời tiết, địa lý tự nhiên và thời gian khai thác.
- Huyết Yến
Huyết Yến là loại tổ yến hiếm nhất trên thị trường hiện nay và có giá thành tương đối cao hơn so với những loại khác.
Để tìm mua loại tổ yến này rất khó vì sản lượng tại các cơ sở sản xuất yến sào không nhiều. Trong năm chỉ có thể thu hoạch được từ 1-2 lần và tỉ lệ cũng khá hiếm do đó giá rất cao.
Công dụng chính của loại yến đỏ này là bổ sung các khoáng chất, dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể, tăng cường dưỡng chất và canxi trong máu. Phù hợp cho phụ nữ mang thai và người bệnh cần phục hồi sức khỏe sau chấn thương.
- Hồng Yến
Tương tự như huyết yến, hồng yến có giá trị dinh dưỡng cao và khá hiếm hoi chỉ sau huyết yến. Hồng yến có màu cam nhạt và màu sắc có thể thay đổi từ màu vàng vỏ quýt đến màu lòng đỏ trứng gà, màu sắc càng đậm thì giá trị càng cao.
Công dụng chính của hồng yến là bổ sung nhiều khoáng chất và dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể. Đặc biệt phù hợp với đối tượng người cao tuổi và phụ nữ mang thai.
- Bạch Yến
Bạch Yến (yến sào trắng) là loại tổ yến phổ biến nhất trên thị trường hiện nay chiếm đến hơn 90% số lượng yến sào tiêu thụ. Mỗi năm có thể thu hoạch từ 3-4 lần tùy vào nơi khai thác.
Công dụng chính của bạch yến là giúp tăng cường hệ miễn dịch cho cơ thể, nuôi dưỡng và trẻ hóa làn da. Loại yến sào trắng này phù hợp với mọi đối tượng từ trẻ em đến người lớn tuổi.
2.3. Phân loại yến sào theo hình dáng
Ngoài các phương pháp phân biệt về nguồn gốc và màu sắc của yến sào thì tùy thuộc vào vị trí của tổ yến mà có cách phân loại khác nhau.
- Tổ yến dạng cup
Đây là loại tổ yến còn nguyên vẹn và có kích thước lớn nhất. Người thợ sẽ khai thác tại bề mặt nơi chim yến làm tổ bằng phẳng, cắm sát hai đầu chân cắm sẽ ra dạng cup.
- Tổ yến dạng hình tam giác
Thông thường chim yến hay làm tổ ở các góc, khi nào hết góc mới làm ở những nơi thông thoáng hơn. Tổ yến khi được khai thác ở những nơi góc tường hoặc bị gãy phần chân sẽ có dạng tam giác.
- Tổ yến bê
Nếu chim yến làm tổ ở nơi có góc 135 độ thì sẽ có hình dạng tổ dạng bê.
- Chân tổ yến
Mặt hàng chân tổ yến không quá phổ biến nên ít người biết đến. Trong quá trình khai thác tổ yến, chân tổ yến thường bị sót lại do bám quá chặt vào bề mặt đá và bị gãy lúc lấy tổ yến ra.
Phần chân tổ yến thường rất dày và cứng, giá thành rẻ hơn nhiều so với các loại khác. Tuy nhiên, ăn cũng khá thú vị nên phù hợp với những ai thích tổ yến giòn dai.
- Bánh tổ yến
Bánh tổ yến là những tổ yến còn non chưa kịp hoàn thành nên chỉ có một miếng với kích thước nhỏ, mềm như bánh.
2.4. Phân loại theo quan niệm dân gian
Ngoài ra, theo các quan niệm dân gian còn phân loại hình dạng tổ yến theo nơi làm tổ như sau:
- Tổ yến quan – là loại tổ yến to khoảng từ 10g trở lên.
- Tổ yến thiên – là loại tổ yến ở trên cao, có màu trắng, trọng lượng từ 8-10g.
- Tổ yến bài – là loại tổ yến nhỏ hơn 6-7g.
- Tổ yến địa – là loại tổ yến nằm ở dưới cùng của vách đá nên khá đen và bẩn.
- Tổ yến vụn – là loại tổ yến bị vụn vỡ trong quá trình vận chuyển nên không còn nguyên vẹn như ban đầu.
Dân gian có những cách phân biệt yến sào thú vị mà bạn cần biết để hiểu rõ hơn khi thương thảo với người bán
2.5. Phân loại yến sào theo nơi khai thác
Yến sào hiện nay có hai nguồn khai thác chính là yến tự nhiên và yến nuôi nhà. Sự khác biệt giữa yến tự nhiên và yến nuôi nhà là môi trường sinh trưởng, thức ăn và quá trình khai thác.
- Yến tự nhiên
Đây là loại yến sào được đánh giá cao về chất lượng và được tạo bởi các loài chim yến A.Fuciphgus, A.Maximus, C.Esculent. Do tính chất nguy hiểm trong quá trình khai thác nên giá thành cao hơn so với yến nuôi nhà gấp đôi.
Trong thành phần tổ yến chứa các chất như carbohydrate, glycoprotein, amino acid,… và hàm lượng chất sắt trong tổ yến khá cao. Đồng thời tổ yến cũng khó làm sạch hơn, dễ bị mất các chất dinh dưỡng do quá trình oxy hóa diễn ra ngoài môi trường tự nhiên.
- Yến nuôi (yến nhà)
Yến nuôi nhà là yến phổ biến nhất trên thị trường yến sào, chất lượng phụ thuộc vào nguồn gốc xuất xứ. Đa số khai thác từ loài chim yến Esculanta, A.Fuciphgus và cũng chứa các thành phần tương tự yến tự nhiên.
Tuy nhiên loại tổ yến này dễ khai thác, dễ dàng làm sạch và chưng cất hơn yến tự nhiên. Tổ yến thường rất tươi mới, có màu trắng ngà đặc trưng và chứa ít lượng sắt hơn tổ yến tự nhiên.
Yến tự nhiên và yến nuôi đều chứa các thành phần dinh dưỡng tương đương
2.6. Phân loại yến sào theo quy cách đóng gói
Yến sào sau khi khai thác sẽ được đóng gói và bán ra thị trường cho người tiêu dùng. Tùy thuộc vào quy cách đóng gói và sơ chế sẽ có những loại tổ yến sau.
- Yến thô
Yến thô là loại tổ yến nguyên chất tự nhiên nhất được khai thác trực tiếp và giữ nguyên hình dáng (trọng lượng mỗi tổ khoảng từ 1-3g). Tổ yến được lấy từ hang đá chưa qua sơ chế nên còn nguyên lông chim và tạp chất cặn bã.
Loại yến thô cầm khá nặng tay, có nhiều lông trên tổ và mùi tanh đặc trưng tự nhiên như mùi lòng trắng trứng gà. Khi đem chưng cất sợi yến thô giãn nở từ 4-5 lần, còn dai, giòn và chứa nhiều chất dinh dưỡng. Tuy vậy, quá trình xử lý, làm sạch và sơ chế mất khá nhiều thời gian.
- Yến tinh chế
Không giống với yến thô, yến tinh chế là loại yến đã qua xử lý kỹ lưỡng trước khi bán ra thị trường tiêu thụ. Tổ yến đã được làm sạch sẽ, nhổ sạch lông, loại bỏ các tạp chất còn sót lại.
Tổ yến tinh chế cầm nhẹ tay hơn so với tổ yến thô và nở khoảng ½ lần khi ngâm trong nước. Do loại tổ yến tinh chế đã qua xử lý nên hàm lượng chất dinh dưỡng không còn cao như ban đầu, giá thành vì thế cũng rẻ hơn rất nhiều so với yến thô.
- Yến rút lông (sơ chế)
Yến rút lông là loại yến được tuyển chọn kỹ lưỡng từ những tổ yến nguyên vẹn và đẹp nhất. Sau đó sẽ trải qua quá trình xử lý, rút sạch lông và phun sương một cách cẩn trọng nên được thực hiện bởi những người thợ lành nghề. Trong quá trình làm sạch không sử dụng hóa chất nên còn lưu giữ lại toàn bộ chất dinh dưỡng trong tổ yến.
Khi đem chưng cất, tổ yến rút lông nở bung ra rất đẹp và còn nguyên vẹn chân yến do đó giá thành đắt nhất trong các loại.
- Yến tươi
Yến sào tươi là loại yến đã trải qua công đoạn làm sạch và vắt ráo nước nhưng không sấy khô mà cho vào hộp yến sào.
Đây là loại sản phẩm được làm theo yêu cầu riêng của khách hàng nên thời hạn sử dụng không được lâu, chỉ tầm khoảng một tuần kể từ ngày sản xuất. Giá thành phẩm được tính theo số lượng yến thô và công sơ chế.
Ưu điểm nổi bật của loại yến sào tươi này giúp đem lại cảm giác an toàn và tươi ngon cho người sử dụng.
- Nước yến
Một sản phẩm khác phổ biến tại những cửa hàng bán yến sào trên thị trường. Thành phần khá đa dạng được thêm vào như mủ trôm, đường phèn, nấm tuyết, rong tảo,… Ngoài ra, có thể sẽ có thêm chất bảo quản hoặc không tùy thuộc vào nhà sản xuất.
3. Nên sử dụng yến sào loại nào?
Trên thị trường có vô vàn loại yến sào với mức giá khác nhau, mỗi loại yến sẽ có những ưu và nhược điểm riêng. Trước khi mua yến sào cần xác định được mục đích và đối tượng sử dụng để chọn được loại yến phù hợp.
- Mua yến sào để bồi bổ sức khỏe
Nếu mua yến sào cho mục đích bồi bổ sức khỏe thì nên sử dụng yến sào tinh chế.
Do yến sào tinh chế đã được làm sạch nên sẽ mất ít thời gian sơ chế hơn và đồng thời vẫn giữ nguyên chất dinh dưỡng. Không có mùi hôi tanh do đã được chế biến kỹ, thời gian chưng cất cũng nhanh hơn.
- Mua yến sào để làm quà biếu
Nếu mua để làm quà biếu tặng người thân, bạn bè thì nên mua loại yến rút lông.
Loại yến này sẽ không mất thời gian làm sạch, có giá trị cao, chất lượng vẫn giữ nguyên vẹn. Màu sắc hài hòa, hình dáng đẹp mắt còn giữ nguyên chân yến nên thích hợp làm quà tặng.
Yến sào là sản phẩm cao cấp có giá trị dinh dưỡng cao nên được nhiều người lựa chọn sử dụng hoặc làm quà biếu. Tuy nhiên, trong quá trình lựa chọn vẫn nên cẩn trọng xem xét để tìm ra loại yến sào phù hợp. Hy vọng những chia sẻ của Yến Vàng về cách phân biệt và lựa chọn yến sào sẽ giúp các bạn có thêm nhiều thông tin bổ ích.
Yến Vàng là cơ sở uy tín chuyên cung cấp các sản phẩm yến sào cao cấp đã qua kiểm định gắt gao bởi Ban Quản Lý An Toàn Thực Phẩm nên đảm bảo an toàn sức khỏe cho người sử dụng.